در نگاه دکتر جلیلی، حیات طیبه همان حیات همراه با ایمان و عمل صالح است. ایشان اینگونه معتقدند کسانی که از چنین حیاتی برخوردارند، برای آنها شکلی از بهره‌بری از امکانات بطور خاص ممکن می‌شود؛ ایمان و عمل صالح یا همان حیات طیبه در نگاه ایشان، سبب شکل‌گیری نتایجی در حیات فردی-اجتماعی خواهد شد که در ادامه به آنها اشاره می‌شود:
دکتر سعید جلیلی بر مبنای آیات شریفه‌ی قرآن کریم که به برخی از آنها اشاره می‌رود، معتقد است حیات طیبه از حیات معمولی انسان‌ها جدا نیست، لکن از آن‌جایی که شأن و مرتبه‌ی این حیات از زندگی دنیوی بالاتر است، از آن تمییز داده می‌شود. در نگاه قرآنی بر خلاف حیات معمولی که همگان امکان بهره‌مندی از آن را دارند، ایجاد حیات طیبه که یک حیات جدید است، صرفا در پرتو ایمان و عمل صالح محقق می‌شود؛ پس کسانی که ایمان و عمل صالح داشته‌باشند، صاحب حیات‌طیبه هستند. بر همین اساس جامعه‌ی دارای حیات طیبه یا به یک تعبیر جامعه‌ی طیبه آن جامعه‌ای است که این دو مؤلفه را داشته‌باشد.
از جمله آیاتی که به این موضوع اشاره دارند، می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
۱- آیه ۹۷ سوره مبارکه نحل
۲- آیه ۲۴ سوره مبارکه انفال
۳- آیه ۲۸ سوره مبارکه حدید
۴- آیه ۱۴۲ سوره مبارکه انعام
آثار حیات طیبه در زندگی
در نگاه دکتر جلیلی، حیات طیبه همان حیات همراه با ایمان و عمل صالح است. ایشان اینگونه معتقدند کسانی که از چنین حیاتی برخوردارند، برای آنها شکلی از بهره‌بری از امکانات بطور خاص ممکن می‌شود؛ ایمان و عمل صالح یا همان حیات طیبه در نگاه ایشان، سبب شکل‌گیری نتایجی در حیات فردی-اجتماعی خواهد شد که در ادامه به آنها اشاره می‌شود:
۱- توسعه و گشایش: آیات فراوانی از قرآن گویای این می‌باشند که بسط ایمان و عمل صالح در یک جامعه باعث می‌شود تا در زندگی مردم آن جامعه گشایش حاصل‌شود و زندگی آنها سامان یابد. از این نمونه از آیات قرآن می‌توان به آیه‌ی شریفه‌ی ۹۶ سوره اعراف اشاره نمود که می‌فرماید:
((ولو أن أهل القری آمنوا و اتقوا لفتحنا علیهم برکات من السماء و الرض))
اگر ساکنان تمام بلاد ایمان می‌آوردند و تقوا پیشه می‌کردند،درهای برکات آسمان و زمین را بر آنها می‌گشودیم
برای نمونه می‌توان به آیات زیر هم اشاره نمود که بیان می دارد، عالم غیب در عالم طبیعت مؤثر خواهدبود و در واقع مسیر کسب رضایت الهی،نتیجه‌ای درخشان خواهدداشت و آن بسط رزق و روزی و به تعبیر آقای دکتر جلیلی گشایش در حیات فردی و اجتماعی می‌باشد.بر اساس آن‌چه این آیات شریفه بیان می‌فرمایند؛ (حرکت در چنین مسیری _که البته باید خود فرد(جامعه ،گروه و…) به آن معتقد باشد-جامعه‌ای پیشرفته را به‌وجود خواهدآورد. این پیشرفت بر اساس کلام الهی فقط در بعد مادی نمیباشد، بلکه به تعبیری شامل و جامع است. چرا که این پیشرفت شامل خصایص فردی، ویژگی‌های شخصیتی، زندگی اجتماعی،سیاسی،اقتصادی و فرهنگی خواهدبود.)
۱٫آیه ۳ سوره مبارکه هود: ((وَ أَنِ اسْتَغْفِرُواْ رَبَّکمُْ ثمَُّ تُوبُواْ إِلَیْهِ یُمَتِّعْکُم مَّتَاعًا حَسَنًا إِلىَ أَجَلٍ مُّسَمًّى وَ یُؤْتِ کلَُّ ذِى فَضْلٍ فَضْلَهُ وَ إِن تَوَلَّوْاْ فَإِنىِّ أَخَافُ عَلَیْکمُْ عَذَابَ یَوْمٍ کَبِیر))
۲٫آیه ۵۲ سوره مبارکه هود: ((وَ یَقَوْمِ اسْتَغْفِرُواْ رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَیْهِ یُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَیْکُم مِّدْرَارًا وَ یَزِدْکُمْ قُوَّةً إِلىَ قُوَّتِکُمْ وَ لَا تَتَوَلَّوْاْ مجُْرِمِین))
۳٫آیه ۳ سوره مبارکه طلاق: ((وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لَا یحَْتَسِبُ وَ مَن یَتَوَکلَْ عَلىَ اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِکلُِّ شىَْءٍ قَدْرًا))
۴٫آیات ۴ تا ۷ سوره مبارکه مبارکه لیل: ((إِنَّ سَعْیَکمُْ لَشَتىَ(۴)فَأَمَّا مَنْ أَعْطَى وَ اتَّقَى(۵)وَ صَدَّقَ بِالحُْسْنىَ(۶)فَسَنُیَسِّرُهُ لِلْیُسْرَى(۷) ))
۵٫آیه ۲ سوره مبارکه محمد: ((وَ الَّذِینَ ءَامَنُواْ وَ عَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ وَ ءَامَنُواْ بِمَا نُزِّلَ عَلىَ محَُمَّدٍ وَ هُوَ الحَْقُّ مِن رَّبهِِّمْ کَفَّرَ عَنهُْمْ سَیَِّاتهِِمْ وَ أَصْلَحَ بَالهَُم((
۶٫آیه ۷۱ سوره مبارکه احزاب: ((یُصْلِحْ لَکُمْ أَعْمَلَکمُْ وَ یَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ وَ مَن یُطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِیمًا((
۷٫آیه ۷ سوره مبارکه ابراهیم: ((وَ إِذْ تَأَذَّنَ رَبُّکُمْ لَئنِ شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ وَ لَئنِ کَفَرْتمُْ إِنَّ عَذَابىِ لَشَدِید((
۲- علم و بصیرت: در بیان قرآنی در پرتو ایمان و عمل صالح،علم و بصیرت حاصل می‌شود. از این نمونه آیات می‌توان به آیات شریفه زیر اشاره نمود:
آیه ۲۸ سوره مبارکه حدید: ((یَأَیهَُّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ اتَّقُواْ اللَّهَ وَ ءَامِنُواْ بِرَسُولِهِ یُؤْتِکُمْ کِفْلَینِْ مِن رَّحْمَتِهِ وَ یجَْعَل لَّکُمْ نُورًا تَمْشُونَ بِهِ وَ یَغْفِرْ لَکُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَّحِیم((
آیه ۲۹ سوره مبارکه انفال: ((یَأَیهَُّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ إِن تَتَّقُواْ اللَّهَ یجَْعَل لَّکُمْ فُرْقَانًا وَ یُکَفِّرْ عَنکُمْ سَیَِّاتِکمُْ وَ یَغْفِرْ لَکُمْ وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیم))
۳- آرامش خاطر و شادابی: در دیدگاه قرآن اگر حیات طیبه در زندگی محقق شود،نوعی سکینه و آرامش در زندگی برای آن فرد رقم خواهدخورد که چنین کسانی حیاتی سرشار از شادی و سرزندگی خواهند داشت:
آیه ۴ سوره مبارکه فتح: ((هُوَ الَّذِى أَنزَلَ السَّکِینَةَ فىِ قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ لِیزَْدَادُواْ إِیمَانًا مَّعَ إِیمَانهِِمْ وَ لِلَّهِ جُنُودُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ کاَنَ اللَّهُ عَلِیمًا حَکِیمًا ))
آیات ۵۷ و ۵۸ سوره مبارکه یونس: ((یَأَیهَُّا النَّاسُ قَدْ جَاءَتْکُم مَّوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّکُمْ وَ شِفَاءٌ لِّمَا فىِ الصُّدُورِ وَ هُدًى وَ رَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِینَ(۵۷)
قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذَالِکَ فَلْیَفْرَحُواْ هُوَ خَیرٌْ مِّمَّا یجَْمَعُونَ(۵۸)))
آیات۶۲ و ۶۳ و ۶۴ سوره مبارکه یونس: ((أَلَا إِنَّ أَوْلِیَاءَ اللَّهِ لَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لَا هُمْ یحَْزَنُونَ(۶۲)
الَّذِینَ ءَامَنُواْ وَ کَانُواْ یَتَّقُونَ(۶۳)
لَهُمُ الْبُشْرَى فىِ الْحَیَوةِ الدُّنْیَا وَ فىِ الاَْخِرَةِ لَا تَبْدِیلَ لِکَلِمَاتِ اللَّهِ ذَالِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ(۶۴) ))
۴- کمک و امداد الهی: بر اساس مباحث هستی‌شناختی خاص مبتنی بر غیب از جمله اشکال امداد الهی که خود نتیجه‌ی ایمان و عمل صالح می‌باشد، حضور نیروهای غیبی است. لازم به ذکر است که در حوزه‌ای چون روابط بین‌الملل، چنین چیزی جایگاهی ندارد. در حالیکه در اندیشه سیاسی اسلام از این امر به عنوان یکی از موضوعات قابل محاسبه در روابط سیاسی جوامع از جمله جنگ‌ها یاد می‌شود.قرآن در این باره می‌فرماید:
آیات ۲۵و۲۶ سوره مبارکه توبه: ((لَقَدْ نَصَرَکُمُ اللَّهُ فىِ مَوَاطِنَ کَثِیرَةٍ وَ یَوْمَ حُنَینٍْ إِذْ أَعْجَبَتْکُمْ کَثرَْتُکُمْ فَلَمْ تُغْنِ عَنکُمْ شَیًْا وَ ضَاقَتْ عَلَیْکُمُ الْأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ ثمَُّ وَلَّیْتُم مُّدْبِرِینَ(۲۵)
ثمَُّ أَنزَلَ اللَّهُ سَکِینَتَهُ عَلىَ رَسُولِهِ وَ عَلىَ الْمُؤْمِنِینَ وَ أَنزَلَ جُنُودًا لَّمْ تَرَوْهَا وَ عَذَّبَ الَّذِینَ کَفَرُواْ وَ ذَالِکَ جَزَاءُ الْکَافِرِین))
آیات ۹و۱۰ سوره مبارکه انفال: ((إِذْ تَسْتَغِیثُونَ رَبَّکُمْ فَاسْتَجَابَ لَکُمْ أَنىِّ مُمِدُّکُم بِأَلْفٍ مِّنَ الْمَلَئکَةِ مُرْدِفِینَ(۹)
وَ مَا جَعَلَهُ اللَّهُ إِلَّا بُشْرَى وَ لِتَطْمَئنَِّ بِهِ قُلُوبُکُمْ وَ مَا النَّصْرُ إِلَّا مِنْ عِندِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ حَکِیم))
آیات ۱۲۴و۱۲۵ سوره مبارکه آل‌عمران: ((إِذْ تَقُولُ لِلْمُؤْمِنِینَ أَ لَن یَکْفِیَکُمْ أَن یُمِدَّکُمْ رَبُّکُم بِثَلَاثَةِ ءَالَافٍ مِّنَ الْمَلَئکَةِ مُنزَلِینَ(۱۲۴)
بَلىَ إِن تَصْبرُِواْ وَ تَتَّقُواْ وَ یَأْتُوکُم مِّن فَوْرِهِمْ هَاذَا یُمْدِدْکُمْ رَبُّکُم بخَِمْسَةِ ءَالَافٍ مِّنَ الْمَلَئکَةِ مُسَوِّمِین))
آیات شریفه زیر نیز بیانگر این می‌باشند که از جمله ویژگی‌های حیات طیبه،برخورداری از کمک و امداد الهی در این دنیا می‌باشد:
آیه ۵۱ سوره مبارکه غافر: ((إِنَّا لَنَنصُرُ رُسُلَنَا وَ الَّذِینَ ءَامَنُواْ فىِ الحَْیَوةِ الدُّنْیَا وَ یَوْمَ یَقُومُ الْأَشْهَاد))
آیه ۴۷ سوره مبارکه روم: ((وَ لَقَدْ أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِکَ رُسُلاً إِلىَ قَوْمِهِمْ فجََاءُوهُم بِالْبَیِّنَاتِ فَانتَقَمْنَا مِنَ الَّذِینَ أَجْرَمُواْ وَ کاَنَ حَقًّا عَلَیْنَا نَصْرُ الْمُؤْمِنِین))
آیه ۲۲ سوره مبارکه مجادله: ((لَّا تجَِدُ قَوْمًا یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الاَْخِرِ یُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لَوْ کَانُواْ ءَابَاءَهُمْ أَوْ أَبْنَاءَهُمْ أَوْ إِخْوَانَهُمْ أَوْ عَشِیرَتهَُمْ أُوْلَئکَ کَتَبَ فىِ قُلُوبهِِمُ الْایمَانَ وَ أَیَّدَهُم بِرُوحٍ مِّنْهُ وَ یُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تجَْرِى مِن تحَْتهَِا الْأَنْهَارُ خَلِدِینَ فِیهَا رَضىَِ اللَّهُ عَنهُْمْ وَ رَضُواْ عَنْهُ أُوْلَئکَ حِزْبُ اللَّهِ أَلَا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ المُْفْلِحُون ))
آیه ۷ سوره مبارکه محمد: ((یَأَیهَُّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ إِن تَنصُرُواْ اللَّهَ یَنصُرْکُمْ وَ یُثَبِّتْ أَقْدَامَکمضهسه))
آیه ۴ سوره مبارکه حج: ((کُتِبَ عَلَیْهِ أَنَّهُ مَن تَوَلَّاهُ فَأَنَّهُ یُضِلُّهُ وَ یهَْدِیهِ إِلىَ عَذَابِ السَّعِیر))
آیه ۲۰ سوره مبارکه ملک: ((أَمَّنْ هَاذَا الَّذِى هُوَ جُندٌ لَّکمُْ یَنصُرُکمُ مِّن دُونِ الرَّحْمَانِ إِنِ الْکَافِرُونَ إِلَّا فىِ غُرُور ))
۵- عزت و مقبولیت: در بیان قرآنی،هرآنکس که در مسیر ایمان و عمل صالح(حیات طیبه) گام بردارد، خداوند او را در محبوب دیگران قرار خواهد داد و همچنین به او عزت عطا می کند.آیات زیر بیانگر همین دو مفهوم می‌باشد:
آیه ۹۸ سوره مبارکه مریم: ((وَ کَمْ أَهْلَکْنَا قَبْلَهُم مِّن قَرْنٍ هَلْ تحُِسُّ مِنهُْم مِّنْ أَحَدٍ أَوْ تَسْمَعُ لَهُمْ رِکْزَا))
آیه ۱۰ سوره مبارکه فاطر: ((مَن کاَنَ یُرِیدُ الْعِزَّةَ فَللهَِِّ الْعِزَّةُ جَمِیعًا إِلَیْهِ یَصْعَدُ الْکلَِمُ الطَّیِّبُ وَ الْعَمَلُ الصَّلِحُ یَرْفَعُهُ وَ الَّذِینَ یَمْکُرُونَ السَّیَِّاتِ لهَُمْ عَذَابٌ شَدِیدٌ وَ مَکْرُ أُوْلَئکَ هُوَ یَبُور))
برگرفته از رساله دکتری آقای دکتر جلیلی،صص ۹۷-۱۰۴،با موضوع: بنیان اندیشه سیاسی در قرآن.
